Edukacja diabetologiczna stanowi podstawowy element postępowania terapeutycznego w cukrzycy. Edukacja umożliwia nabywanie wiedzy i umiejętności, które pozwalają choremu na normalne życie z chorobą, podobnie jak ich zdrowi rówieśnicy. W diabetologii edukacja ma charakter ciągły.
Celem edukacji diabetologicznej jest dostarczenie wiedzy dotyczącej min. cukrzycy, fizjologii człowieka, składników pokarmowych, wpływu aktywności fizycznej na ciało. Pacjent, który posiada wiedzę i umiejętności samokontroli jest w stanie samodzielnie postępować w cukrzycy i podejmować decyzje terapeutyczne wobec swojego ciała i zdrowia. Wiedza jest mu również potrzebna do modyfikacji dotychczasowego stylu życia, jeśli zmiany są konieczne. Najczęściej dotyczą one zasad odżywiania oraz aktywności fizycznej. Istotnym celem edukacji jest nauczanie o postępowaniu w sytuacjach szczególnych i/lub trudnych tj. hipoglikemia lub hiperglikemia, dodatkowa choroba, pojawienie się chorób współistniejących. Celem edukacji jest również dostarczanie wiedzy i umiejętności z zakresu podawania leków: doustnych lub w iniekcjach.
Coaching to znana i wykorzystywana na świecie metoda pomocy oraz wspierania ludzi w radzeniu sobie ze zmianą (w życiu zawodowym i osobistym), w wyznaczaniu ważnych dla własnego rozwoju celów i ich osiąganiu. Psychologia i medycyna stanowi fundament teorii i praktyki coachingu. Coaching koncentruje się na przyszłości. Proces coachingu polega na pracy indywidualnej i grupowej pomiędzy Coachem, a Coachee. Ilość sesji i spotkań uzależniona jest od potrzeb i postępów Coachee.
W coachingu Coach wykorzystuje opracowane przez ekspertów techniki coachingowe oraz zadaje wartościowe pytania, które służą ciągłemu rozwojowi osobistemu i poszerzaniu horyzontu Coachee (osoba poddająca się coachingowi).
Cele coachingu z praktycznego punktu widzenia:
🍀 Poszerzanie świadomości siebie, swoich celów, pragnień i marzeń.
🍀 Pełne i świadome korzystanie z naturalnych zdolności, potencjału i zasobów.
🍀 Podejmowanie świadomych decyzji.
🍀 Możliwość spojrzenia na sprawy z różnych perspektyw.
🍀 Poszukiwanie najlepszego rozwiązania w sytuacji, kiedy nie wiadomo od czego zacząć.
🍀 Pozbywanie się lub odcinanie się od przeszkód wewnętrznych (np. przekonań), jak i zewnętrznych (np. presji otoczenia).
🍀 Przyjmowanie odpowiedzialności za swoją przyszłość i za aktywne jej kształtowanie.
🍀 Udoskonalanie dotychczasowego działania, aby przynosiło oczekiwane efekty.
Edukacja i coaching w diabetologii to dwa odrębne procesy, podczas których główną i zasadniczą różnicą jest rola Coacha/Coachee oraz Edukatora/Pacjenta. Podczas edukacji to edukator przejmuje rolę osoby, która mówi i przekazuje wiedzę, daje instrukcje, a pacjent słucha i przyswaja zdobywaną wiedzę, ćwiczy zdobyte umiejętności, natomiast w coachingu rolę tę przejmuje Coachee, który mówi, porządkuje wiedzę i zasoby, analizuje, wyciąga wnioski, planuje i podejmuje decyzje na przyszłość. Coach czuwa nad procesem wykorzystując dostępne narzędzia coachingowe i zadaje wartościowe pytania.
Podczas procesu edukacji chodzi o przekazywanie nowej treści lub nauczanie nowych umiejętności.
Podczas procesu coachingu chodzi o rozwój osobisty z cukrzycą w tle. W tym procesie Coachee analizuje swoją sytuację oraz własne zasoby, umiejętności i doświadczenia, a następnie dochodzi do odkryć i rozwiązań. Planuje dalsze postępowanie zaczynając od konkretnego, wybranego przez siebie kroku.
Jeśli chcesz skorzystać z edukacji diabetologicznej kliknij TUTAJ lub coachingu zdrowia kliknij TUTAJ i umów się na spotkanie.
Piśmiennictwo:
- R. Łężak, Przewodnik na ścieżce Coacha, Imprint Media, Warszawa, 2020
2. A. Szewczyk, Pielęgniarstwo diabetologiczne, PZWL, Warszawa 2013
3. 2021 Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych z cukrzycą 2021, stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 2021 (Guidelines on the management of patient with diabetes. A position of Diabetes Poland, Clin Diabetol 2021:10,1, DOI:10.5603/DK.2021.0001)